Tarihçe...

Narlıdere'nin ilk yerleşimi ile ilgili sağlıklı bilgiler bulunamamakla
birlikte, İzmir tarihinden ayrı düşünemeyeceğimiz bölgenin Hitit
yazıtlarına göre MÖ 2000'lerde Luvilerin egemenliği altında olduğu
bilinmektedir. Daha sonra sırasıyla Lidyalılar, Persler, Büyük
İskender'in MÖ 332'de Batı Anadolu'yu ele geçirmesiyle kısa bir dönem
Makedonya Krallığı, Bergama Krallığı ve M.Ö 133 - M.S. 395 arası
Romalılar egemenlik sürmüştür. Romalılar tarafından Luvi dilinde “Su
geçidi, boğaz” anlamına gelen AKHİLLEON adıyla anılan bölge Roma
İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla Bizans egemenliğine geçmiştir.

M.S 440 yılında Hun, 665 yılında ise Arap akınları İzmir'in Türk ve
Müslümanlar ile tanışmasını sağlar. 1071 Malazgirt savaşından sonra,
Türk Boylarının Batı Anadolu'ya ulaşmasıyla bölgenin 1081 yılında
Selçuklu Beylerinden Çaka Bey tarafından ele geçirilerek, bir beylik
kurulduğu bilinmektedir. Selçuklu, Bizans, Cenevizliler ve Rodos
Şövalyeleri arasında el değiştiren bölge, Selçuklu İmparatorluğunun
yıkılmasıyla Aydınoğuları Beyliğinin egemenliğine girmiş ve 1425
yılında Sultan II. Murat tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.

1472 yılında Venedik saldırısıyla oldukça zarar gören yöre 1666 yılında
şimdiki Yenikale bölgesinde Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılan
kaleden dolayı Osmanlı döneminde Sancakkale adıyla anılmıştır. Ali
Onbaşı Deresi etrafında bulunan nar ağaçlarından dolayı Narlıdere ismi
verildiği söylenen ilçemiz tapu kayıtlarında Tozluyurt adıyla da
anılmaktadır.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Sancakkale İngilizler tarafından iki kez
top ateşine tutulmuş ve ilk saldırıda ölen subay ve erlerimiz Narlıdere
Şehitliği'ne gömülmüştür. 15 mayıs 1919 ile 9 eylül 1922 yılları
arasında Yunan işgaline uğrayan bölge 12 eylül 1922'de Albay Çolak
İbrahim ile Yüzbaşı Kemal Bey tarafından tamamen düşmandan
temizlenmiştir.
Narlıdere ilçesinin Akkoyunlu Devletinin yıkılmasından sonra Safevi
baskısı ile Horasandan gelerek Ege'nin çeşitli bölgelerine yerleşen
Türkmen boyları ve tahtacılar tarafından yaklaşık 150 yıl önce bugünkü
Narlı Mahallesi sınırları içinde bulunan Yukarıköy'de kurulduğu
söylenmektedir. Tahtacılardan sonra yine alevi inancına sahip
Bayatların bugünkü Yenikale Mahallesi sınırları içinde bulunan
Aşağıköy'e yerleştikleri bilinmektedir. Narlıdere'yi oluşturan diğer
iki mahalle olan Ortaköy ve Yeniköyde ise Rumların yerleşik olduğu
söylenmektedir.



İlçeye Kurtuluş Savaşı sonrası mübadele döneminde
Rumların bölgeyi terk etmesi ile Yunanistan'ın Makedonya, Gümülcine
bölgeleri ile Arnavutluk ve Yugoslavya'dan gelen göçmenleri Çamtepe
Mahallesi sınırları içinde bulunan Ortaköy'e Balkan göçmenleri ise
Ilıca Mahallesi sınırları içindeki Yeniköy'e yerleştirilmiştir.

1950'li yıllarda nüfusu 2655 olarak belirlenen ilçemizde, sahil
kesimine yazlıkçıların yerleşmeye başlaması, narenciye üretimi için
gelen mevsimlik işçiler ile başlayan tarımsal göç ve Alevilerin çekim
merkezi olması sebebi ile Türkiye'nin çeşitli yerlerinden yoğun olarak
göç eden Alevi nüfusun etkisi ile 2000'li yıllarda 54 binlere
ulaşmıştır.