Dünya kenti Urla

Urla, İzmir il merkezine 38 km. uzaklıkta 728 kilometrekare
yüzölçümünde bir ilçedir. Anadolu gibi geniş bir kültür mozaiğine
sahiptir. Bugün halen Urla’da 2 bilimsel kazı sürdürülmektedir. Bu
kazılardan birisi Urla İskelesi’ndeki Prof. Dr. Hayat Erkanal
başkanlığında yürütülen Limantepe, diğeri ise yine Urla İskelesi’nde
Prof. Dr. Güven Bakır başkanlığında yürütülen Klazomenai kazılarıdır.


Limantepe Höyüğü’ndeki kazılarda M.Ö. 4. bin Orta Kalkolatik
dönemine ulaşılmıştır. Kazıların devam etmesi halinde daha da eski
dönemlere ulaşılması beklenmektedir. Antik dönemin en önemli
tarihçilerinden, tarihin babası Heredot tarafından bildirilen 12 Ion
kentinden birisi de Klazomenai’dir. Yapılan kazılardan anlaşıldığına
göre kent M.Ö. 950 dolaylarında kurulmuştur. Helenistik dönemde de Urla
önemli bir merkez olma özelliğini sürdürmüştür. Bu dönemde özellikle
Urla iskelesi önündeki adalar geniş çapta yerleşime sahne olmuştur. Bu
dönemdeki en önemli yerleşim Karantina Yarımadası üzerinde bir
mendirek, adanın en yüksek tepesinde bir anfi tiyatro ve bir tapınak
bulunmaktadır. Şehrin büyük bir kısmı halen toprak altındadır ve
kazılar halen devam etmektedir.
Urla’da Klazomenai’den başka
Airai ve Hipekeranos antik kentleri bulunmaktadır. Airai, Urla’nın
güney kıyılarındadır ve bir ada üzerinde kurulmuştur. Şehrin yapı
temelleri, sütunları ve lahitler halen görülmektedir. Bizans devrinde
Urla’da çok yoğun bir yerleşim olmamıştır.
Türkler ilk kez
Urla’yı 1084 yılında Selçuklu komutanı Çakabey tarafından ele
geçirmişlerdir. Ancak bu dönem Haçlı Seferleri nedeniyle çok kısa
sürmüştür. İlk sistemli Türk yerleşmesi ise Aydınoğulları Beyliği
zamanında 1330’lu yıllarda Aydın bey’in torunu İbrahim ve Umur Beyler
tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu yerleşme döneminden kalan yapılar
halen Urla’da özelliklerini koruyarak yaşamaktadırlar. XV. yüzyılda
Urla, önemli bir ticaret merkezi olarak göze çarpmaktadır.
Osmanlı
döneminde de bir ticaret ve kültür merkezi olma özelliğini devam
ettiren Urla, I. Dünya Savaşı’nda Yunan işgaline uğramıştır. 12 Eylül
1922 tarihinde Türk ordusu tarafından kurtarılan Urla, tekrar Türk
egemenliğine geçmiştir.
Urla tarihi özelliklerinin doğal
güzellikleri ile de dikkati çeken bir yerleşim merkezidir. Urla, 40 km.
uzunluğunda bir kıyı şeridine, plaj ve koylara sahiptir. Bunların
yanında Speeleoloji (mağara bilimi) açısından da keşfedilmeyi bekleyen
bakir bir alandır.
Urla’da turunçgiller ve zeytin ağırlıklı
tarımsal faaliyetler ile balıkçılık ve seracılık önemli gelir
kaynaklarının başında gelmektedir.
Henüz istenilen düzeye
gelmemiş olan turizm sektörü ise halen gelişmekte olan bir sektördür.
Günümüzde Urla’daki toplam yatak kapasitesi 1200’dür.
İlçemiz bir
bilim kenti olmaya adaydır. Bu yoldaki en önemli atılımlardan birisini
17 Kasım 1994’te İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE)’nün temelinin
atılması ile gerçekleştirmiştir. Urla İsminin Kökeni :
Halk dilindeki rivayetlere göre;
1. Latince ve Rumca’da bataklık manasına gelen “Vurla” kelimesinden geldiği
2. Osmanlı
padişahı Mehmet Çelebi’nin komutanlarından İbrahim Bey’in sefere
çıkarken kendisine “uğurola” denilmesi ve seferin başarılı bitmesinden
sonra “Komutanım uğurlu geldi” denilmesinden türediği
Belgelere göre;
Evliya Çelebi’ye göre Kıdefa Kralı’nın kızı Ulice tarafından şehrin kurulduğu ve şehre “Urli” adının verildiği söylenmektedir. Kültür-Folklor-Edebiyat :
Büyük
İskender’den bu yana görkemli bir tarihe sahne olan Urla, doğal
güzellikleriyle görülmeye değer bir beldedir. Urla’nın en önemli tarihi
kişiliklerinden birisi ünlü İon tarihçisi ve felsefecisi
Anaxagoras’tır. Anaxagoras’ın diğer bir önemli tarafı ise gelmiş geçmiş
en büyük filozoflardan biri olan Sokrates’i yetiştirmesidir. Urla’nın
kozmopolit bir etnik yapısı vardır. Anadolu’nun her tarafından önemli
göç alan Urla’nın nüfusunun büyük bir kısmını Romanya, Bulgaristan,
Yugoslavya, Yunanistan ve Arnavutluk göçmenleri oluşturur.